عید قربان یادآور ایثار و فداکاری حضرت ابراهیم(ع) است که به فرمان پروردگار فرزند خویش را به قربانگاه برد و اینگونه بندگی خود را به اثبات رساند و مسلمانان نیز با تاسی از او اسماعیل نفس را قربانی می کنند تا به رستگاری و هدایت برسند.
عید قربان جلوه گر تسلیم در پیشگاه معبود یکتا و یادآور زیباترین نمونه سرسپردگی انسان در برابر خداوند است. زمانی که حضرت ابراهیم(ع) از آزمونی بزرگ سربلند خارج می شود و ایمان، اخلاص و عشق خود را به خالق جهانیان نشان می دهد.
روزی که دومین فرستاده حق در برابر فرمان خالق خویش مبنی بر قربانی کردن فرزند خود سر تعظیم فرود می آورد و اینگونه بر نفس اماره پیروز می شود و اینچنین فرشته وحی می فرماید:«ابراهیم! تو از این آزمون سربلند بیرون آمدی؛ پس دوستی خدا گوارایت باد!» اکنون پس از گذشت چندین سده از این رخداد بزرگ حاجیان در مراسم حج به درگاه پروردگار خواسته های مادی را قربانی می کنند تا نشان دهند در این روز از تعلقات دنیوی رهایی یافته اند و به سر منزل مقصود نزدیک شده اند. مومنان برای جلب رضایت و خشنودی خداوند، قربانی های خود را در اختیار نیازمندان قرار می دهند و این گونه علاوه بر برکت های معنوی به یاری تهیدستان می شتابند.
در این روز خواندن دو رکعت نماز عید قربان، انجام دادن غسل و قربانی کردن که نماد اصلی این روز محسوب می شود، بر مسلمانان توصیه شده است.
امام خمینی(ره) در ارتباط با عید قربان فرموده اند: «عید قربان، عیدی است که انسان های آگاه را به یاد قربانگاه ابراهیمی می اندازد. قربانگاهی که درس فداکاری و جهاد در راه خدای بزرگ را به فرزندان آدم و اصفیاء و اولیای خدا می دهد...»
عید سعید قربان یادآور شهدای مظلومی است که با بی لیاقتی و بی کفایتی حکام سعودی در مسیر رمی جمرات در لباس احرام و در زیباترین حالات مظلومانه به شهادت رسیدند.