در ويژگيهاى چندى، اين بانوى والاقدر، شبيه مادرش حضرت زهرا عليهاالسلام است. مرگ در جوانى هم يكى از اين نقاط اشتراك و تشابه است.
هفده ساله است كه برادرش حضرت رضا عليه السلام به اجبار از «مدينه» به «مرو» برده مىشود و مأمون با عنوان «ولايتعهدى» او را به پايتخت خود احضار مىكند. در اين هنگام، سال 200 هجرى است. وداع دردمندانه و پرسوزى كه حضرت رضا عليه السلام هنگام ترك مدينه به سوى مرو انجام مىدهد، همه را به گريه مىاندازد.
همه مىدانند كه حضرت را پس از اين «سفر بىبازگشت» نخواهند ديد. از اينرو، يك سال نمىگذرد كه حضرت معصومه، به شوق ديدار برادرش، عزم سفر مىكند و به قصد خراسان به راه مىافتد. اما دست تقدير، تدبير ديگرى انديشيده است. به ساوه كه مىرسد بيمار مىشود. قرائن نشان مىدهد كه اين بيمارى، او را از پاى خواهد افكند. مىپرسد: تا «قم» چقدر فاصله است؟ مىگويند: ده فرسخ. مىخواهد كه او را به قم برسانند. وقتى به قم مىرسد، عدهاى از بزرگان و چهرههاى معتبر قمى به استقبال او مىشتابند.
پيش مىرود و زمام ناقه دختر موسى بن جعفر عليه السلام را مىگيرد و او را به طرف خانه خود مىبرد. موسى بن خزرج، تنها افتخار آن را دارد كه هفده روز از دختر امام پذيرايى كند. حال اين بانو وخيمتر مىشود و چشم از جهان بسته، به خانه ابدى آخرت كوچ مىكند. به دستور موسى بنخزرج، او را غسل مىدهند و كفن مىكنند و براى خاكسپارى، به قطعه زمينى به نام «بابلان» ـ كه متعلق به موسى است ـ منتقل مىكنند. سردابى را حفر كردهاند كه پيكر اين بىبى را در آنجا دفن كنند. بر سر اين كه چه كسى بدن مطهر حضرت معصومه را برداشته و وارد قبر كند، ميان خاندان و بستگان موسى بن خزرج اختلاف مىشود. در نهايت تصميم مىگيرند كه خادم پير و با ايمان و صالحى كه دارند، بدن او را در قبر بگذارد.
كسى را در پى آن خادم ـ كه نامش قادر است ـ مىفرستند، ولى در همين لحظه چشمشان به دو تكسوار نقابدارى مىخورد كه از سوى ريگزار به شتاب مىآيند. چون آن دو سواره، به جنازه نزديك مىشوند، فرود آمده، بر او نماز مىخوانند و وارد سرداب شده و جنازه را وارد آنجا مىكنند و به خاك مىسپارند، سپس بيرون مىآيند و بى آنكه حتى يك كلمه با كسى سخن بگويند، مىروند و كسى نمىشناسد كه اين دو سوار ناشناس ـ و در واقع، شناس با اين بانوى گرامى ـ كيستند؟
از آن پس، سايهبانى از حصير بر قبر او مىسازند، تا آن كه «زينب»، دختر امام جواد ـ عليهالسلام ـ قبهاى بر روى قبر عمهاش حضرت معصومه عليهاالسلام بنا مىكند.
زيارتنامه
اَلـسَّلامُ عَـلى آدَمَ صَـفْوَةِ اللّه ِ، سـلام بـر حـضـرت آدم بـرگزيده خـدا
اَلسَّلامُ عَلى نوُح نَبِىِّ اللّه ِ ، سلام بر حضرت نوح پيامبر خدا
اَلسَّلامُ عَلى ا ِبْراهيمَ خَليل ِ اللّه ِ، سلام بر حضرت ابراهيم دوست خدا
اَلسَّلامُ عَلى موُسى كَليم ِاللّه ِ ، سلام بر حضرت موسى هم صحبت خدا
اَلسَّلامُ عَلى عيسى روُح ِ اللّه ِ، سلام بر حضرت عيسى روح الله
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خَيْرَ خَلْقَ اللّه ِ ، سلام بر تو اى رسول خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا صَفِىَّ اللّه ِ، سلام بر تو اى برگزيده خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمّدَ بْنَ عَبْد ِاللّه ِ خاتَمَ النَّبِيّينَ، سلام بر تو اى محمّد بن عبداللّه خاتم پيامبران
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَميرَالْمُؤْمِنينَ عَلىَّ بْنَ اَبى طالِب وَصِىَّ رَسوُل ِ اللّه ِ، سلام بر تو امير مؤمنان علىّ بن ابى طالب وصىّ رسول خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِيا فاطِمَةُ سَيِّدَةَ نِساءِ الْعالَمينَ، سلام بر تو اى فاطمه اى بزرگ بانوى بانوان اسلام
اَلسَّلامُ عَلَيْكُما يا سِبْطَىْ نَبِىِّ الرَّحْمَة وَ سَيِّدَىْ شَباب ِ أَهْل ِ الْجَنَّة ِ سلام بر شما اى دو سبط پيامبر رحمت، اى دو سرور جوانان اهل بهشت
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىَّ بْنَ الْحُسَيْن ِ، سلام بر تو اى على بن حسين
سَيِّدَ الْعابِدينَ وَ قُرَّةَ عَيْن ِ النّاظِرينَ، اى سرور عبادت پيشگان اى فروغ ديده بينندگان
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ، باقِرَ الْعِلْم بَعْدَ النَّبِىِّ ، سلام بر تو اى محمّد بن على، اى شكافنده علم بعد از پيامبر
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد الصّاد ِقَ الْبارَّ الْامينَ ، سلام بر تو اى جعفر بن محمّد، اى راستگوى نيكوكار امين
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا موُسَى بْنَ جَعْفَر الطّاهِرَ الطُّهْرَ، سلام بر تو اى موسى بن جعفر، اى پاك و پاكيزه
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىِّ بْنَ موُ سَى الرِّضَا الْمُرْتَضى، سلام بر تو اى على بن موسى اى پسنديده
اَالسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِى التَّقِىَّ، سلام بر تو اى محمّد بن على، اى خويشتن دار،
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىِّ بْنَ مُحَمَّدالنَّقِىَّ النّاصِحَ الْأَمينَ، سلام بر تو اى على بن محمّد اى پاك سرشت و خيرخواه و امين،
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا حَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ، سلام بر تو اى حسن بن على،
اَلسَّلامُ عَلَى الْوَصِىِّ مِنْ بَعْدِه ِ . سلام بر وصى بعد از او
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى نُورِكَ وَ سِراجِكَ، وَ وَلِىِّ بار خدايا صلوات بفرست بر نور و چراغ روشنگرت ، بر ولىّ
وَلِيِّكَ، وَ وَصِيِّكَ، وَ حُجَّتِكَ عَلى خَلْقِكَ . وليّت ، بر وصىّ وصيّت، بر حجّت خود بر بندگانت .
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يابِنْتَ رَسوُل ِ اللّه ِ، سلام بر تو اى دختر رسول خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يابِنْتَ فاطِمَةَ وَ خَديجَةَ ، سلام بر تو اى دختر فاطمه و خديجه
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يابِنْتَ اَمير ِ الْمُؤْمِنينَ ، سلام بر تو اى دختر امير مؤمنان
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يابِنْتَ الْحَسَن ِ وَ الْحُسَيْن ِ سلام بر تو اى دختر امام حسن و امام حسين
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يابِنْتَ وَلِىِّ اللّه ِ ، سلام بر تو اى دختر ولىّ خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يا اُخْتَ وَلِىِّ اللّه ِ، سلام بر تو اى خواهر ولىّ خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يا عَمَّةَ وَلِىِّ اللّه ِ ، سلام بر تو اى عمه ولىّ خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ يابِنْتَ موُسَى بْن ِ جَعْفَر وَ رَحْمَةُ اللّه ِ وَ بَرَكاتُهُ. سلام بر تو اى دختر موسى بن جعفر و رحمت و بركات خدا بر تو باد.
اَلسَّلامُ عَلَيْك ِ، عَرَّفَ اللّهُ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ فِى الْجَنَّة ِ، سلام بر تو، خداوند آشنايى برقرار كند ميان ما و شما در بهشت،
وَ حَشَرَنا فى زُمْرَتِكُمْ، وَ أَوَرَدْنا حَوْضَ نَبِيِّكُمْ، و ما را در زمره شما محشور كند، و ما را بر حوض پيامبر شما وارد كند،
وَ سَقانا بِكَأْس ِ جَدِّ كُمْ و ما را با كاسه جدّ شما
مِنْ يَد عَلِى ِّ بْن ِ اَبى طالِب ،صَلَواتُ اللّه عَلَيْكُمْ ،ِ از دست علىّ بن ابى طالب سيراب كند ـ صلوات خدا بر شما باد ـ
أَسْئَلُ اللّه أَنْ يُر ِيَنا فيكُمُ السُّروُرَ وَ الْفَرَجَ ، از خداوند مى خواهم كه سرور و فرج شما رابه ما بنماياند،
وَ أَنْ يَجْمَعَنا وَ إِيّاكُمْ فى زُمْرَة ِ جَدِّكُمْ مُحَمَّد، ما و شما را در زمره جدّ بزرگوارتان حضرت محمّد ـ كه
صَلَّى اللّهُ عَلَيْه ِ وَ آلِه ِ، وَ أَنْ لا يَسْلُبَنا درود خدا بر او و آلش باد ـ گرد آورد، و معرفت شمارا
مَعْر ِ فَتَكُمْ، إِنَّهُ وَلِىِّ قَديرٌ. از ما نگيرد، كه او صاحب اختيار و مقتدر است .
أَتَقَرَّبُ إِلَى اللّه ِ بِحُبِّكُمْ وَ الْبَرإَة ِ مِنْ به سوى خداوندتقرّب مى جويم با محبّت شما و بيزازى از
أَعْدائِكُمْ، وَ التَّسْليم ِ إِلَى اللّه ِ ، راضِياً بِه ِ غَيْرَ دشمنان شما، و با تسليم شدن به فرمان خدا، از روى رضايت، نه
مُنْكِر وَ لا مُسْتَكْبِر وَ عَلى يَقين ِ ما أَتى بِه مَحَمَّدٌ انكار و نه استكبار، و با يقين به آنچه حضرت محمّد (ص) آورده
وَ بِهَ راض، نَطْلُبُ بِذلِكَ وَجْهِكَ و به آن راضى هستم، با اين عقيده عنايت تو را مى طلبم
يا سَيِّدى ، اَللّهُمَّ وَ رِضاكَ وَ الدّارَ الْآخِرَةِ . اى سرور من، خدايا رضايت ترا و سراى آخرت را خواستارم .
يا فاطِمَةُ ا ِشْفَعى لى فِى الْجَنَّة ِ ، اى فاطمه(معصومه) در مورد بهشت از من شفاعت كن ،
فَا ِنَّ لَكَ عِنْدَاللّْه ِ شَأْناً مِنَ الشَّأْن ِ. كه ترا نزد خدا مقام رفيعى است.
اَللّْهُمّ ا ِنى اَسْئَلُكَ أَنْ تَخْتِمَ لى بِالسَّعادَة ِ ، خداوندا من از تو مى خواهم كه عاقبت امر مرا به سعادت ختم كنى ،
فَلاتَسْلُبْ مِنّى ِ ما أَنَا فيه ِ،وَ لاحُولَ وَ لا قُوَةَ پس عقايدى كه دارم از من نگير، كه هيچ نيرو و قدرتى
إِلا بالّله الْعَلِىِّ الْعَظيم ِ . جز خداوند بزرگ و والانيست
اَللّهُمَ اسْتَجِبْ لَنا، وَ تَقَبَّلْهُ بِكَرَمِكَ وَ عِزَّتِكَ ، خداوندا دعايم را مستجاب كن، و آنرا به كرم و عزت
وَ بِرَحْمَتِكَ وَ عافِيَتَكَ، وَ صَلَّى الّلهُ عَلى مُحَمَّد و رحمت و عافيت خود از من قبول فرما، بر محمّد و همه
وَ آلِه ِ أَجْمَعينَ، وَ سَلَّمَ تَسْليما اهلبيت او صلوات فراوان و درود بى پايان بفرست
يا أَرْحَمَ الرّاحِمينَ . اى بخشنده ترين بخشندگان